Zabytek miesiąca Muzeum Początków Państwa Polskiego

Bryłka surowca bursztynowego, Gniezno, stan. 1c, osada nad jez. Jelonek, XII-XIII.

Znajdowane na wczesnośredniowiecznych osadach w Gnieźnie bryłki bursztynu są ciekawym świadectwem dalekosiężnego handlu tamtych czasów. Bursztyniarstwo uważa się za specjalność Słowian nadbałtyckich, mających praktycznie nieograniczony dostęp do tego pożądanego surowca. Tamtejsze pracownie wykonywały liczne wyroby w bursztynu, zarówno ozdoby (różnego typu paciorki, „przęśliki” służące także do ozdoby włosów, obrączki i pierścionki) jak też amulety oraz dewocjonalia (np. krzyżyki do zawieszania na szyi). Do obróbki bursztynu służyły prymitywne tokarnie poruszane cięciwą łuku, używane także do obróbki drewna. Do wykończenia wyrobów używano świderków, noży oraz żelaznych dłut.

Prezentowane bryłki zostały odkryte na wczesnośredniowiecznej osadzie z XII-XIII w. odkrytej w miejscu budowy Kolegium Europejskiego, na wysokiej skarpie nad jeziorem Jelonek. Jak widać, przedmiotem handlu były nie tylko gotowe wyroby ale także surowiec, stąd można przypuszczać, że także na naszym terenie mogły funkcjonować pracownie bursztyniarskie.