Zabytek miesiąca z Muzeum Początków Państwa Polskiego

Amulet (zawieszka z pazura niedźwiedzia) –  Gniezno, osada na Wzgórzu Panieńskim (X-XIII w.)

Prezentowany zabytek to amulet wykonany z przewierconego pazura niedźwiedzia. Amulety związane są z ważnym elementem wierzeń pogańskich – z wiarą w magię czyli z przeświadczeniem, że za pomocą określonych czynności, słów lub przedmiotów można wpływać na siły nadprzyrodzone.

Słowianie wierzyli w odstraszającą złe moce siłę amuletów, które znane były jeszcze w późniejszym średniowieczu jako tzw. nawęzy. Nawęzy miały często postać noszonych na szyi wisiorków, wykonanych z przewierconych kłów i zębów zwierzęcych (np. niedźwiedzich, wilka, jelenia, bobra czy psa), z kręgów rybich a nawet z zębów ludzkich. Nasz zabytek wykonany jest z pazura niedźwiedzia – zwierzęcia charakteryzującego się wielką siłą, dużymi rozmiarami a więc cechami, które były pożądane do ochrony przed złymi mocami. Znaleziony został u podnóża Wzgórza Panieńskiego, gdzie rozwijała się wczesnośredniowieczna osada targowo-rzemieślnicza zastąpiona w 1 połowie XIII w. przez miasto lokowane na prawie niemieckim.